Mae Rhydian Thomas yn annog pleidleiswyr ar draws Gymru i gofrestru i bleidleisio erbyn y dyddiad cau ar ddydd Iau er mwyn iddynt allu dweud eu dweud ar 5 Mai
Yr adeg hon y llynedd, roedd etholiadau’r Senedd ar y gorwel.
Roedd hwn yn ddigwyddiad mawr yng nghalendr etholiadol Cymru. Roedd yn nodi nid yn unig yr etholiad cenedlaethol cyntaf yng Nghymru ers y pandemig, ond hefyd y cyfle cyntaf i bobl ifanc 16-17 mlwydd oed sydd newydd eu rhyddfreinio a gwladolion tramor sy’n byw yng Nghymru i gymryd rhan mewn etholiad yng Nghymru.
Eleni mae gennym etholiadau llywodraeth leol yn cael eu cynnal ar draws Gymru ar ddydd Iau Mai 5 a bydd pobl ifanc 16-17 mlwydd oed a gwladolion tramor unwaith eto yn gymwys i bleidleisio.
Dim ond tua 50% o bobl ifanc 16-17 mlwydd oed sydd newydd eu rhyddfreinio sydd wedi cofrestru i bleidleisio cyn etholiad y Senedd.
Gwnaeth ein hadroddiad yn dilyn etholiad y Senedd ganfod bod angen addysg ac ymgysylltu pellach i gynorthwyo pleidleiswyr newydd gyda deall etholiadau yng Nghymru a sut i gymryd rhan ynddynt. Er bod yr ymchwil wedi canfod bod y rhan fwyaf o bobl yn fodlon gyda’r prosesau cofrestru i bleidleisio a phleidleisio, roedd rhai pleidleiswyr newydd wedi’i chael hi’n anoddach i gymryd rhan nag etholwyr sydd wedi pleidleisio sawl gwaith. Dim ond tua 50% o bobl ifanc 16-17 mlwydd oed sydd newydd eu rhyddfreinio sydd wedi cofrestru i bleidleisio cyn etholiad y Senedd.
Yma yn y Comisiwn, un o’n prif gyfrifoldebau yw gwneud yn siŵr bod etholwyr cymwys yn gallu cofrestru a phleidleisio, pe baent yn dewis gwneud hynny. Dros y 18 mis diwethaf, rydym wedi datblygu deunyddiau addysg i athrawon a dysgwyr i helpu pobl ifanc i ddeall ein proses ddemocrataidd yn well, er mwyn iddynt allu cymryd rhan mewn etholiadau yn hyderus. Yn ogystal, rydym wedi rhedeg ein hymgyrch ‘Croeso i Dy Bleidlais’, gan dargedu pleidleiswyr sydd newydd eu rhyddfreinio, ac wedi gweithio’n agos gyda’n partner llais yr ieuenctid, The Democracy Box, i sicrhau bod ein negeseuon a’n deunyddiau’n cyrraedd pobl ifanc.
Ochr yn ochr â’r gwaith hwn gyda phleidleiswyr newydd, rydym wedi parhau i weithio gyda sefydliadau sy’n bartneriaid, gan gynorthwyo grwpiau eraill a allai wynebu rhwystrau ychwanegol i gofrestru, megis rhai pobl ag anableddau, y rheiny sy’n profi digartrefedd a’r sawl sy’n goroesi cam-drin domestig, i ddatblygu adnoddau gwybodaeth arbennig i bleidleiswyr. Eleni, mae ein partneriaid yng Nghymru wedi cynnwys RNIB Cymru, Llamau, Mencap, Cymorth i Ferched Cymru a Sipsiwn a Theithwyr Cymru.
Gofod i drafod, dadlau, ac ymchwilio.
Cefnogwch brif felin drafod annibynnol Cymru.
Ein nod yn ein holl waith allgymorth a phartneriaeth yw dangos bod gwleidyddiaeth yn effeithio ar bopeth yn ein cymunedau a’n cymdeithas, a bod cymryd rhan mewn etholiadau’n rhoi cyfle i chi sicrhau bod eich llais yn cael ei glywed. Ar 5 Mai, er enghraifft, bydd gan bleidleiswyr y cyfle i ddewis cynghorwyr lleol, a fydd yn gwneud penderfyniadau ar faterion sy’n effeithio’n uniongyrchol ar eu hardal leol, megis cyfleusterau hamdden, parciau, ffyrdd a gwasanaethau addysg.
Fodd bynnag, dim ond pleidleiswyr cofrestredig fydd yn cael y cyfle i ddweud eu dweud. Felly dylai unrhyw un sy’n pleidleisio am y tro cyntaf ym mis Mai, neu sydd wedi symud tŷ yn ddiweddar, wneud yn siŵr eu bod wedi cofrestru cyn y dyddiad cau – 23:59 ar Ddydd Iau 14 Ebrill.
Mae cofrestru i bleidleisio yn gyflym ac yn hawdd, ac mae’n bosibl i chi ei wneud ar-lein. Dim ond 5 munud mae’n ei gymryd – yr amser mae’n ei gymryd i ddarllen yr erthygl hon. Ewch i www.gov.uk/cofrestru-i-bleidleisio a nodwch eich dyddiad geni, cyfeiriad a rhif Yswiriant Gwladol.
Unwaith y byddant ar y gofrestr, yr unig beth sydd angen i bleidleiswyr feddwl amdano yw sut y byddant yn dymuno bwrw eu pleidlais. Gallant bleidleisio’n bersonol, trwy’r post, neu drwy benodi rhywun maent yn ymddiried ynddynt i bleidleisio ar eu rhan, a elwir yn bleidlais drwy ddirprwy. Ewch i’n gwefan i gael rhagor o wybodaeth am sut i wneud hyn.
Y mis Mai hwn, cynhelir cynlluniau peilot hyblyg mewn pedair sir* yn Ne Cymru fel rhan o agenda diwygio etholiadau Llywodraeth Cymru. Bydd cyfle gan y pleidleiswyr yn yr ardaloedd hyn i bleidleisio’n gynnar mewn lleoliadau sy’n wahanol i’w gorsafoedd pleidleisio arferol. Mae hwn yn ymgais i’w gwneud hi’n haws i bleidleisio mewn man ac ar amser sy’n fwy cyfleus. Byddwn yn gwerthuso’n llawn y cynlluniau peilot hyn ac yn adrodd ar y gwersi sy’n cael eu dysgu, gan gynnwys rhoi argymhellion i Lywodraeth Cymru.
Sut bynnag y dymunwch bleidleisio ym mis Mai, cofiwch mai pleidleisio yw’r unig ffordd y gallwch sicrhau eich bod yn cymryd rhan yn ein proses democrataidd, ac rydym yn annog pawb yng Nghymru i wneud yn siŵr eu bod yn dweud eu dweud.
*Mae cynlluniau peilot pleidleisio’n gynnar yn cael eu cynnal ym Mhen-y-bont ar Ogwr, Blaenau Gwent, Caerffili a Thorfaen yn unig. I gael rhagor o wybodaeth am y cynlluniau peilot, cysylltwch â’r tîm Gwasanaethau Etholiadol perthnasol.
All articles published on the welsh agenda are subject to IWA’s disclaimer.
